dinsdag 26 september 2017

Molen de Hoop in Sprundel

De straat ligt weer dicht op de driesprong Sint Janstraat/Molenbaan dus de Hoop is weer goed bereikbaar. Zodoende was ik er mooi op tijd.

Wim en ik zijn de molen gaan klaar zetten voor een dagje draaien. Dat betekent dus een rondje lekenpen en pal, smeren van de lagers, roe en bezetkettingen los. Daarna de molen in de juiste richting tov de wind kruien en het zeil uitrollen, vastleggen, vang er af zodat het volgende eind voor komt. Weer zeilen uitrollen en vastleggen net zo lang tot ze alle vier gedaan zijn.
Toon had ondertussen de veiligheidsnetten weggezet en we konden los. Windkracht en richting waren NO 2 dus erg hard ging het niet, maar er zat beweging in.

Tijd voor koffie met een speculaasje en natuurlijke de (sterke) verhalen.

Na de koffie zijn we wat aan het opruimen geweest. De Hoop is een redelijk smalle molen, dus binnenin is er niet zo heel veel ruimte. Zodoende liggen spullen gauw in de weg en met de pletter en buil op de maalzolder staat die al redelijk vol.
De steenzolder is met twee koppels stenen, een koppel 16der en een koppel 17der, en wat zakken graan ook vol. Op de Luizolder is het luiwerk aanwezig en samen met de trap naar boven en het trapgat van de trap van beneden vandaan is er daar ook niet veel ruimte.
Dus hebben we de pletter nog iets verder naar de kant kunnen zetten. Ook wat zakken, zowel lege als halfvolle zakken opgestapeld en ook wat kleine spullen weggelegd. Het zag er al weer wat beter uit.

Na de middag nog wat naar de wolken gekeken en hoe de wind zich gedraagt. De wolken trekken soms in een andere richting dan de wind waait. Door de luchtstromen in hogere luchtlagen kan dat gebeuren. Maar volgens Toon betekent dat dat de wind later gaat draaien. Dat kan nog dezelfde dag zijn, maar het kan ook later gebeuren.

Na het afzeilen en de lekenpen, pal, kettingen en hangsloten konden we weer naar huis


De wind was NO kracht 2 en het was 's morgens mistig maar die trok in de loop van de ochtend op. Daarna was het licht bewolkt
Aantal opleidingsuren 5 

donderdag 14 september 2017

Steen openleggen

Vanmorgen mooi op tijd weggereden, maar na een paar kilometer kwam ik er achter dat ik mijn buiten-werkjas vergeten was. Dus toch maar even terug want het was met een graad of 11 niet al te warm. Dus was ik net na tienen bij de Heimolen.
De molen klaarzetten om te gaan draaien. Maar draaien zat er niet in. Het was gaan regenen en dat zou het gedurende de dag blijven doen. Later zag ik dat er ruim 50 mm gevallen was.
Dus maar een beker koffie gedronken en wat rondgeneusd in de molen. Een voorbijganger sprak ons nog aan en daar hebben we nog even mee staan praten.
En het werd etenstijd. Dus cup-a-soup en een boterham. Tijdens het eten hadden we het over de stenen en Toon vroeg of ik de oostelijke steen al eens open had gelegd. Mijn antwoord was "nee".

Na de middag de molen hebben we de molen weer aan de ketting gelegd. Daarna zijn we de molen in orde gaan maken om de steen te lichten.

Eerst wordt de kaar verwijderd, kuipdeksels en daarna de kaarbomen, stofbord en de schuddebak. Nu is de kuip vrij zodat de vier delen daarvan ook verwijderd kunnen worden. De steen ligt nu vrij.
Dan kan het staakijzer uit de neut gehaald worden en de wiggen van de spilbalk losgemaakt worden zodat deze balk van zijn plek kan want deze ruimte hebben we nodig zodat de steenschijf omhoog kan. Met een takel zijn we het staakijzer op gaan takelen. Met wat passen en meten lukte het om het staakijzer hoog genoeg te krijgen.
Daarna konden we hem op een balk laten zakken zodat hij schuin komt te hangen en het staakijzer wegdraait boven de steen.

De steenkraan moest verzet worden en dat is een lomp stuk eikenhout wat met twee man maar net hanteerbaar is. Maar ook dat is zonder ongevallen gelukt.
De spindel in de kraan en de kraanbeugels er aan. De pennen in de steen en draaien maar. Langzaam gaat de steen omhoog. Als de stenen enigszins van elkaar zijn kan je met de steen gaan draaien, dit gaat stukken gemakkelijker als met de sleutel als je de steen maar rustig in beweging houdt.
Zo draaien we verder tot de loper ruim boven de ligger hangt en kunnen we de loper opzij draaien.
De ligger ziet er netjes uit, alleen zitten er wat meelresten op en er zitten ook meelwormen op. We hebben alles met handveger en blik opgeveegd en verwijderd.
Door alle werkzaamheden was het vier uur geworden en besloten we de loper weer terug te leggen met een paar balkjes er tussen zodat de stenen open bleven liggen.

Tja, naar huis gaan....
Dat zat er niet in. Toon reed weg en ik wilde starten. En daar bleef het bij. In de stromende regen stond ik met een motor die niet wilde starten. Dus maar even met Pieter gebeld. Die kwam, dus kon ik in ieder geval in een droge auto zitten. Na overleg besloten we om een sleutel van de molen te regelen en mijn motor voor de nacht binnen te zetten. Karin, mijn vrouw, is me later op komen halen. Accu mee naar huis genomen om op te laden. Morgen een nieuwe poging.




De wind was vandaag ZW kracht 4 Bft en de temperatuur was met 13 graden niet aangenaam
Het heeft vrijwel de hele dag geregend.
Aantal opleidingsuren: 6

dinsdag 5 september 2017

Op bezoek bij de buurmolen

Omdat ik a.s. donderdag geen tijd heb ben ik vandaag naar molen de Hoop in Sprundel gegaan. Toon draait er dan samen met Wim. En doordat ik dan weer eens een andere molen kan bekijken is dat ook wel leerzaam.

Dus op de motor gestapt en via Oudenbosch en Etten-Leur naar Sprundel gereden. Via de Schuurkerkstraat en de Sint Janstraat kan ik dan de Molenbaan in rijden en het Molenerf is daar weer een zijstraat van. Helaas liep het anders, want op de afslag Molenbaan is de Sint Janstraat geheel afgesloten en opgebroken. Grote hekken en een diep gat. Daar kon ik echt niet door.
Dus omgedraaid en een stukje terug gereden, maar wat nu.... De Omgangstraat in, deze loopt achter de molen langs en komt in de Vorenseindseweg weer uit. Dan ben je aan de andere kant van Sprundel en wie weet.
Door de Omgangstraat rijdend zie ik in het weiland achter de molen en molenbaan stalen rijplaten liggen. En via die rijplaten kan ik er dus komen. Maar waar begint de metalen weg....
Van de Vorenseindseweg via de Sint Janstraat kon ik tot de Hertogstraat rijden en die rechtsaf in. Een heel eind in gereden, maar dat leidde niet tot het resultaat waar ik op hoopte, terug en een paar zijstraatje in. Ook dat werkte niet. Een man die kranten of folders aan het bezorgen was gevraagd, mar die kon dit vraagstuk ook niet oplossen, dus weer verder. Op enig moment stond ik voor een hek waarachter de begraafplaats lag, daar even opgelopen. Achter een rij bomen zie ik de rijplaten weer liggen.... tja dus nog niet goed. Terug naar de motor en via de Zuivelstraat naar de Sint Janstraat waar ik gewoon domweg verder ben gereden naar de opgebroken plek toe. En dan zie je ineens net voor de bouwhekken een poort naast een boerderij openstaan. Daar moest ik in, over het erf van de boerderij. door het weiland (over de platen) en dan kom je aan de andere kant de molenbaan in. Opgelost.
Maar zodoende was ik wel een kwartier later daar.

Toon en Wim waren al aan het werk. Toon was de laatste hand aan het leggen aan de pletter en Wim was met het opzeilen bezig. Dus ik heb Wim nog een handje geholpen.
Daarna was het tijd voor koffie. Dus een praatje over de afgelopen week, de komende week en natuurlijk het weer.
Daarna zijn we naar de maalzolder gegaan waar de pletter staat opgesteld. Zo'n pletter bestaat uit twee gekartelde rollen die door veerdruk tegen elkaar worden gedrukt. Deze rollen worden aangedreven en als ze gaan draaien kunnen ze granen pletten zodat je bv havermout of muesli kunt maken. Deze machine stond ergens weg te roesten en de Stichting heeft deze overgenomen en opgeknapt. Hij is helemaal uit elkaar geweest en schoongemaakt, van een nieuwe aandrijfriem voorzien, hier en daar wat rubber flappen tegen het wegspringen van graankorrels ed. Er was al een WandContactDoos op de muur bevestigd en Toon kon laten zien hoe hij werkte. Dus een flinke schep graankorrels gehaald, volgens mij spelt, en in de kaar gegoten. De machine aangezet en onder een luid geraas en een soort gekraak van de korrels kwam er even later inderdaad een soort muesli uit. Het stuk antiek werkte perfect.
We hebben de machine nog op de juiste plaats geschoven met behulp van een kelderwind en een kettingtakel....

Etenstijd, dus weer naar beneden en onze boterhammen opgegeten. Regelmatig even buiten kijken, maar de wind was nogal variabel in kracht. Soms draaide de molen mooi om even later tot stilstand te komen.En dat ging zo de hele dag door.

Na de middag zijn we nog wat op gaan ruimen en andere kleine karweitjes gaan doen. Na een uurtje kwam de molen geheel tot stilstand en zijn we maar gaan afzeilen, de kettingen vastleggen en de zaken als pal en kneppel goed gaan zetten.

Wim en ik hebben boven in de kap nog een stel lastige en eenvoudigere vragen beantwoord die Toon ons voorlegde. Bv over problemen die met het afstellen van de vang te maken hebben. Als de vang bovenaan sleept wat doe je dan, de vang loop bij een buikstuk aan hoe los je dit op, maar ook waar dient deze balk voor, wat voor kruiwerk is dit, is de kuip gemaakt van dik of dun hout, uit welke delen bestaat het bovenwiel en welke houtsoorten worden er gebruikt en waarom.....
Je bent met zulke vragen en antwoorden die ook weer vragen oproepen zo een uurtje verder en al gauw was het tegen vieren.


De wind was Z-ZW 1-2 Bft en 20 graden Celsius en de zon scheen af en toe tussen de wolken door.
Aantal opleidingsuren: 6

zondag 3 september 2017

Nieuwe leerling molenaar

Door het gedoe met mijn motor, zie vorige bericht, was ik wat later op de Hoop.

Toen ik er aankwam was Niek aan het werk gegaan en Lucien, de nieuwe leerling, was hem aan het helpen. Zij waren met de bezetketting en de kruiketting bezig, dus ik ben de roeketting en de bliksemafleider gaan losmaken. Daarna samen met Lucien de molen wat verkruid.
Daarna zijn we naar boven gegaan om de keppel van de vangbalk los te maken, het vangtouw naar buiten te werken, de pal uit het bovenwiel te halen, de molen uit het werk te zetten, het hals- en penlager te smeren. Na de molen nog een beetje verkruid te hebben konden we hem op gaan zeilen. Onder leiding van Niek is Lucien met het eerste zeil aan het werk gegaan. Ik heb het tweede en vierde voor mijn rekening genomen en Lucien de derde.
De veiligheidsafzettingen weggezet en draaien.

Samen met Lucien diverse dingen bekeken,wat bezoeker te woord gestaan en ineens merkte ik dat Niek de molen in zijn werk aan het zetten was. Dus naar boven gegaan en inderdaad hij maalde een beetje, het was maar een beetje door de zwakke wind.
En te woord staan was een groot woord bij twee heren die kwamen kijken, deze spraken Frans.... hmm da's lastig. Ze wilde een paar dingen weten en dat was lastig tot Lucien bedacht dat zijn telefoon een vertaalapp had. Dat ging iets gemakkelijker, nu begrepen we wat de vragen waren. Dus uitgelegd dat de molen in 1684 in de buurt van Brussel gebouwd was en dat we mais maalde. Daarna wilde ze nog met de 'molenaar' (ik dus) op de foto.

Niek wilde ook nog een paar klusjes doen, de twee ontbrekende spijlen van het toegangshek repareren en de ruimte rond de standaard met wat plankjes dicht gemaakt tegen insluiping....
De plankjes is gelukt, het hek vraagt iets meer inventiviteit.

We zijn tijdig gaan afzeilen zodat ik wat vroeger thuis kon zijn dan vorige keer.
Dus de zeilen klampen, pal-kneppel-vangtouw-in zijn werk zetten.
Daarna de roeketting en bliksemafleider aangebracht, kruiketting, spaakkettinkje en stormbord naar binnen, alles op slot en naar huis.....




De wind was Z-ZW 2-3 Bft en 20 graden Celsius en de zon scheen tussen de wolken door.
Aantal opleidingsuren: 4

zaterdag 2 september 2017

Walcherse Molendag

De aankondiging:

Walcherse Molendag 2017
Op zaterdag 2 september staan de molens op Walcheren centraal bij de jaarlijkse regionale molendag in Zeeland.

deed ons besluiten eens richting Middelburg te rijden. Ik had een aantal molens uitgezocht en een route gemaakt zodat ons bezoek gestroomlijnd zou verlopen. (dat dacht ik tenminste)
Het liep natuurlijk anders. Mijn vrouw had een baan gevonden, maar moest een medische keuring ondergaan en om dat zo vlot mogelijk te laten gebeuren moest dat op zaterdagmorgen 2-9
Dus we konden pas rond de middag vertrekken. Eerst even een schifting gemaakt wat ik perse wilde bezoeken.
Het werden in ieder geval de Koning en Seismolen in Middelburg, de zeskant en speelmolen in Aagtekerke, de halve molen in Gapinge en als laatste de Nooitgedacht in Arnemuiden.


De Koning



Daar aangekomen zagen we een prachtige 1-cilinder gloeikopmotor, de trappen op naar de maalzolder waar we de molenaar aantroffen die net koffie had gezet dus met zijn vieren op de stelling met koffie in het zonnetje. Ondertussen vertelde molenaar Ad wat over het wel en wee van de molen en de voormalige molenaars, de familie Nijpjes.
We zijn naar de kap gegaan en hebben daar rondgekeken, mooie ruime kap die afkomstig was van een gedemonteerde molen uit Gouderak. De Koning was in 1882 afgebrand en werd voorzien van de kap uit Gouderak. Die was in 1848 op de molen in Gouderak geplaatst maar in 1882 werd deze gedemonteerd. Daarna werd hij op de Koning gezet. De cijfers 1848 zaten op de baard gespijkerd en door het omdraaien van de laatste twee cijfers stond er 1884 wat ongeveer goed was.
De steenzolder is best vol met 4 koppels stenen....  
Weer op de motor gestapt en naar de volgende molen gereden. 

De Seismolen

is mooi gelegen op de voormalige omwalling van Middelburg. Dit is best een mooie plek. Toen we binnenkwamen waren Marc Polderman, Piet Roelse en nog wat molenaars druk in gesprek, in het Zeeuws dialect natuurlijk wat het voor ons Brabers wat moeilijk te volgen maakt. Maar Marc herkende me gelijk en stelde zich ook aan Karin voor. Na wat rondgekeken te hebben nam Marc me mee en hebben we de kapzolder en de zolders er onder bekeken.
Wat me direct op viel was de grote ruimte in de molen door zijn grote diameter.  


Ik heb geprobeerd de ruimte in beeld te brengen, maar dat is niet gelukt....
Met Marc ook nog even gesproken over een mooi evenement wat deze week plaats vind bij de molens van Kinderdijk. De molens worden van 4 t/m 9 september in de schijnwerpers gezet.
Nu werd het een stukje verder rijden om in Aagtekerke te komen.


De zeskant en het Unicum 
De houten zeskant is een mooi klein molentje met een vlucht van 20,16 meter. Ondanks het feit dat de molen klein is liggen er toch twee koppels stenen in en staat er ook nog een buil. Om ruimte te winnen is de lichtboom mooi krom uitgevoerd.




Maar het kan nog kleiner want op hetzelfde molenerf staat het Unicum, deze molen is 2,38 mter hoog en heeft een vlucht van 3,80 meter.

Beide molens staan op hetzelfde molenerf en zijn op zaterdagen te bezichtigen. 

De Graanhalm in Gapinge 

 is een van de molens die getroffen is door het drama van de deelbare roeden..... en draaide vandaag met een roede.

Van de circa 1200 molens in Nederland zijn er 48 met zogenaamde deelbare molenroeden. Het blijkt dat er iets mis is met de boutverbinding van deze roeden, waardoor niet met zekerheid is te zeggen of de wieken goed blijven zitten. Om risico's te vermijden zijn deze 48 molens stil gezet.

Bij deze molen hebben de molenaars/eigenaars er voor gekozen om de deelbare roede te verwijderen en met een roede verder te draaien.


En als laatste hebben we

Nooitgedacht in Arnemuiden

bekeken. Best wel een heel bijzondere molen.
We zetten onze motoren weg en zagen een BMW staan, deze bleek van molenaar Frits te zijn. Hij wist veel over zijn molen te vertellen, een van de opvallendste details was de herkomst van de molen. De molen van Arnemuiden werd in 1977 door brand verwoest, maar de bevolking wilde een molen terug en men ging op zoek naar een vervanger. Deze werd gevonden in een molen uit Duitse Grossheide. Daar werd een stellingmolen gedemonteerd en deze werd als grondzeiler herbouwd. Dit had tot gevolg dat de steenzolder, tevens maalzolder en invaart werd. Als je de molen binnenloopt zie je dus gelijk de stenen en de maalbak. Ook blijken er nog zeer Duitse details aanwezig te zijn. Zo schijnen er nog delen van de zelfkruiing aanwezig te zijn.
Wat ook opvalt is de afwezigheid van zolders, alleen de kapzolder is er, de rest ontbreekt.

Een opvallende molen waar ik nog eens op mijn gemak wil gaan kijken. De foto hieronder toont de molen vanaf de begane grond naar boven tot aan de vloer van de kap.

Daarna zijn we terug naar huis gereden wat ook niet zonder slag of stoot ging. In de buurt van Rilland op de A58 begon mijn motor een beetje vervelend te doen, inhouden en dan weer rijden en ik verloor snelheid.... Gauw de afrit bij Rilland opgereden. Maar Karin reed circa 100 meter voor me doordat ik langzamer ging en die reed door. Ze dacht dat ik over de Oesterdam zou rijden, dus thuis kwam ze er achter datik niet meer reed.
Ik had gebeld en een Whats-app gestuurd. Dus belde ze terug. Ondertussen wist ik al dat mijn dynamo niets meer deed en ik zodoende de accu leeggereden had.

Dus Karin met de auto terug, gereedschapkist mee. Daar de accu er uit gehaald en mee naar huis. Motor met twee kettingsloten vastgezet.
Thuis de accu opgeladen, de volgende dag weer naar Rilland gereden en de accu weer gemonteerd. Zekeringen van de verlichting er uit en zo vlug mogelijk naar huis.
De komende week werk, dynamo demonteren, koolborstels vervangen en weer plaatsen....