Drukte op molen De Hoop

Al enkele keren was een buurtbewoner langs gekomen. Deze man, Jan genaamd, zat in de organisatie van een buurtfeest. Er was aangegeven door een aantal mensen dat ze de molen wel eens wilde bezoeken. Dus hebben ze dat samen met een paar andere spellen georganiseerd. Ook het molenbezoek was door een vragenlijst een spel geworden. Normaal draaien we op zondag, maar voor dit buurtfeest hebben we vandaag gedraaid.

Afgelopen week zat ik mijn maalboekje door te kijken en het bleek dat ik van het begin van mijn opleiding tot en met de 20-ste augustus precies 150 uren gemaakt heb. Volgens het gilde van Vrijwillig Molenaars moet je 150 maaluren hebben gemaakt in alle 4 de seizoenen van een jaar om je examen te mogen aanvragen. Dus die 150 uren zijn binnen. Nu nog het jaar volmaken.... en kennis opdoen.


Maar even naar de dag van vandaag....

Vanmorgen was het weer net als vorige week, blaadjes aan de bomen hangen stil. Toch maar naar Roosendaal gereden, Niek en Jesse waren al aanwezig. De taken werden verdeeld, ik mocht samen met Jesse de molen goed kruien, uit zijn werk zetten, opzeilen en al dat soort dingen. Niek heeft zich bezig gehouden met de veiligheid (afzettingen ed).
Daarna zijn we zakken naar boven gaan luien. We hadden 15 zakken mais staan. Daarvan hebben we er 12 naar boven gehaald. Daarna zijn we gaan malen. Dus in zijn werk gezet en mais in de kaar gedaan. En de molen ging aan de gang, best bijzonder na de windstille ochtend....
We waren lekker aan het malen, zak na zak konden we leegkiepen. Bij  de maalbak werd het dan weer opgevangen. Regelmatig kwamen er groepjes mensen langs met lijstjes waarop 10 vragen stonden. Vragen zoals 'is er bliksembeveiliging bij de molen','wat is de vlucht van de molen'. Sommigen gingen googlen en anderen gingen met on in gesprek. Maar Jesse wilde niet direct antwoorden geven, hij vond dat de mensen maar zelf een beetje moesten nadenken en stuurde ze in de juiste richting.
Diverse leuke gesprekken gevoerd met buurtbewoners. En ondertussen maar malen. Niek liet het aan mij over, hij is veel beneden geweest om de mensen te ontvangen, uitleg te geven en ze vervolgens mee naar boven te nemen. Maar als er ondertussen weer een ander groepje gearriveerd was stuurde hij ze naar boven, wetende dat Jesse en ik daar ook rondliepen.
De eerste mensen waren er om kwart over drie en ik denk dat de laatste om zes uur weggingen.
Tussen alle drukte door hebben we 11 zakken mais omgezet in maismeel.

Daarna afgezeild en de kettingen opgeruimd. Niek heeft de veiligheidsafzettingen weer opgeruimd. Samen hebben we de pal, kneppel ed veiliggesteld. Daarna alles afgesloten en ben ik naar huis gegaan. Natuurlijk te laat thuis.... het was 10 voor half 8    :-(

Maar gelukkig stond er een mooie pan net gekookte mosselen klaar. Lekkere afsluiting van een mooie dag.

Vandaag ook gehoord dat er volgende week een nieuwe leerling komt kennismaken.....



De wind was W 2-3 Bft en 26 graden Celsius en de zon scheen regelmatig tussen de wolken door.
Aantal opleidingsuren: 5

De laatste zakjes wegen het zwaarst....

Vanmorgen keek ik buiten en de bomen achter ons huis bewogen niet. Elke tak, elk blaadje leek stil te hangen. Dat betekend 'geen wind'. Maar tegen de middag trok het gelukkig een beetje aan en begon het toch wat te waaien.

Dus op de motor gestapt en naar Roosendaal gereden.
Niek was er al en had de molen al een beetje in de juiste richting gekruid. Even overlegd en ik hoorde dat we de mais die we nog hadden staan vandaag moesten malen. Vrijdag zou Niek het wegbrengen.

Dus de molen opgezeild, 4 halve leek ons voldoende. Zo gezegd zo gedaan, samen met Jesse de zeilen er netjes opgelegd. Niek heeft ondertussen de veiligheidskettingen gespannen.

Na ruim een half uur was het zo ver en mocht ik de vang lichten zodat we de laatste 3 zakken mais konden malen.

De wind hielp wel een beetje, maar regelmatig hadden we last van een zaam, dan heb je gedurende korte tijd minder wind,  en stopte de molen bijna. Na even nam de wind dan weer toe en ging hij weer sneller.
Na een uurtje had Niek er genoeg van liet hij ons de zeilen uitrollen zodat de gehele zeilen voorlagen. De molen tolde netjes rond, maar toch nog steeds met het inhouden tijdens een zaam. Het malen verliep voorspoedig. We hebben nog bezoek gehad van een echtpaar met 2 jonge kinderen. Zij zijn door Niek en Jesse rondgeleid. Zij vonden de molen prachtig en vooral goed dat er nog vrijwilligers zijn die de molens laten draaien. Nadat het mais op was zijn we de zakken, 15 stuks, naar beneden gaan luien. De molen heeft nog even voor de prins gedraaid en tegen vijf uur zijn we gaan opruimen, afzeilen en alles zo weggezet dat we het met een gerust hart kunnen achterlaten.




De wind was W 3-4 Bft en 20 graden Celsius en de zon scheen af en toe tussen de wolken door.
Aantal opleidingsuren: 4

Beetje wind.... tot geen wind

Vandaag staat er weinig tot geen wind. Dat komt goed uit, nu kunnen we wat dingen doen waar normaal niet zo veel van komt.

Dus het gebruikelijke rondje gemaakt. Naar boven, stenen uitgelicht, stenen uit hun werk gezet, pal en knepel vrijgezet, hals- en penlager gesmeerd. Naar beneden, roeketting los, bepaald waar de wind vandaan komt (geen wind vanmorgen) en besloten dat ik maar niet ga kruien. Afwachten op wind....

Een van de belangrijkste zaken was kijken of de wanwichtigheid minder was geworden. Enkele weken gelden is er door Rene een plaat van 6 kilo aan de lichtste roede gemaakt.
Dus de roeketting losgemaakt en de van gelicht, en kijken waar het gevlucht stopte. Af en toe wat duwen tegen de roede en dan afwachten wat er gebeurde. Elke keer stopte het gevlucht met de verzwaarde roede op een soort 8 uur (wijzerstand). Dus dat lijkt een heel stuk verbeterd.

Daarna nog wat aan de verlichting bezig geweest. De buizen met draad en de lampen hingen er al zo lang.... Dus met tangen en mes in de weer geweest om een aantal lassen te maken.

Tegen de middag trok de wind wat aan en heb ik de molen naar het noorden gekruid en opgezeild. Hij ging netjes aan het draaien. Altijd grappig om te zien dat de mensen dat leuk vinden. Er stopt regelmatig iemand om een foto te maken.

Tot een uur of half vier laten draaien en daarna afgezeild, geklampt, de roede weer aan de ketting gelegd. Het gebruikelijke rondje om de molen weer gereed te maken voor een week stilstand.


De wind was variabel 0-1 Bft en 20 graden Celsius en de zon scheen af en toe tussen de wolken door.
Aantal opleidingsuren: 6

 

Toveren met touwtjes

Vandaag ben ik op uitnodiging van de molenaars in Zundert naar de Akkermolen geweest. Men wilde daar beide onderhoektouwen en beide halstouwen van alle zeilen vervangen.

Een van de corsowagens in Zundert

Dus op naar Zundert, te midden van de tenten waarin de corsowagens gebouwd worden, staat de Akkermolen.
De molen draaide al, zonder zeilen, zijn rondjes. Motor weggezet, helm opgeborgen en naar boven. Jan van Elteren en Joep Lindner waren aanwezig en heette me welkom. Eerst even een rondje door en rond de molen om een en ander te bekijken. Elke molen is tenslotte uniek.

De Akkermolen zou gebouwd zijn in 1625 en staat al die jaren al op dezelfde plaats. Later op de dag kwamen er twee dames, zij waren de dochters van de laatste beroepsmolenaar, de heer Herrijgers, en van een van hen hoorde ik dat er tot 1950 gemalen is. Toen schijnt het complete gevlucht naar beneden gevallen te zijn. Het voordeel was dat de kinderen van de molenaar toen op het molenerf mochten spelen.  :-)
De jaren erna heeft Herrijgers nog een elektrisch gemaal in een schuur gehad waarmee hij zijn werkzaamheden kon voortzetten.

Op de steenzolder ligt een koppel 17-der stenen, die worden aangedreven via een houten as met gietijzeren insteekkop. In deze kop zitten een houten borstroede (buitenroede) en stalen binnenroede.

 De borstroede is overigens nog niet erg oud, hij is pas in 2006 gestoken volgens Jan. De eerste jaren dat Jan op de molen kwam had hij alleen de stalen roede. En draaien met een roede is vreemd. De molen loopt daardoor onregelmatig.

Op de tweede foto de vangtrommel. Wat mij eigenlijk opviel was dat de vangbalk zonder extra gewichten is uitgerust wat volgens de molenaars kon omdat een standaardmolen vierkant is en de vangbalk dus lang genoeg kan worden uitgevoerd.

De vangbalk zie je, inclusief inscripties, op de derde foto.Diverse molenaars/molenmakers of molenknechten hebben er hun sporen achtergelaten.

De laatste foto laat de trap zien met loopschoren. Een constructie die ik ken uit de boeken, maar nog nooit gezien had.








































Wat me aan deze molen erg opviel was de bewegelijkheid tijdens het draaien. Maar ook de bewegelijkheid van de borstroede als er ingeklommen werd.

Maar goed, ik was gekomen om touwen te vervangen. Dus Joep heeft een zeil van het hekwerk losgemaakt en naar beneden laten vallen. Een bos touw uit de molen naar beneden gehaald en wat gereedschap gepakt.
Ik kon beginnen met het opmeten van de bestaande touwen en gezamenlijk hebben we vastgesteld wat de gewenste lengtes waren. Het korte halstouw was in ieder geval te kort want de laatste keer dat het was vastgeknoopt heeft men het niet aan de bovenste heklat kunnen vastzetten, maar een heklat lager. Dus dat touw moest 50 cm langer.
Het lange halstouw was goed van lengte alleen moest ik oppassen, twee zeilen hadden een touw van 2,50 mtr en twee touwen waren 4 mtr lang.
De onderhoek touwen waren goed, maar als het kon graag toch ietsjes langer. Ik had al staan rekenen en de 45 meter touw was ruim voldoende.

Op een ogenblik werd er geroepen dat er koffie was en dat kwam goed uit. Het gemiezer was overgegaan in een ware plensbui. Dus gauw naar binnen waar koffie en koekjes wachtte. Nog wat verhalen aangehoord en het werd weer droog. Dat kwam mooi uit.

De meeste tijd ging zitten in het uitmeten, doorsnijden en alle eindjes voorzien van takelingen. Takelen doe ik tegenwoordig eenvoudig met een constrictor knot, in het Nederlands zakkendragersknoop genoemd. Deze leg je snel en zit bijna onwrikbaar vast.

Als het touw gesmolten wordt is dit knoopje voldoende.
Mocht er met natuurvezel gewerkt worden dan is een echte takeling zeker aan te bevelen omdat die veel beter blijft zitten.
Ook alle strengen worden voorzien van een constrictor knot. Dus voor 4 zeilen moeten er 4x4 hoektouwen gemaakt worden en elk touw heeft 1 knoop aan het losse eind en 3 knoopjes aan de uiteen gedraaide strengen. Dus 16 touwen maal 4 knoopjes. Dat zijn er totaal 64 stuks plus nog wat knoopjes die weer weggesneden werden.
Het knopen en snijden heeft vast het meeste tijd gekost. Ook de oude touwen van de zeilen snijden kostte Joep veel tijd.



Ondertussen Jan en Maria, de vrouw van Joep nog onderwezen in de constrictor knot. Zij dacht dat ik een mastworp aan het leggen was. Het was best even lastig om uit te leggen wat het verschil was, dus even voorgedaan met een van de voorbewerkte hoektouwen. Maria had het door toen ik, linkshandige, het rechtshandig voor deed.
Verder met het werk, want er waren nog genoeg touwen te doen. Na enige tijd was Maria weer terug met heerlijke zelfgebakken Worstenbroodjes.

Jan was ook nog aan het werk met touwen, maar had het hier volgens mij wel een beetje gezien.

Na vele uren in volle concentratie gewerkt te hebben was ook het laatste zeil af. Dat werd tijd ook want het was ongeveer 3 uur en om 4 uur zou er een groepje mensen de molen komen bekijken.
Tijd om naar huis te gaan.

De eerste foto komt van de website van het corso en de onderste 3 zijn door Joep Lindner gemaakt. Mocht er iemand bezwaar hebben tegen het gebruik van zijn of haar foto's dan dient men even contact met mij op te nemen.